Do đặc thù của ngành dệt nhuộm là sử dụng nhiệt trong quá trình nhuộm do đó nước thải thường có nhiệt độ cao. Trong dây chuyền công nghệ xử lý của một số công ty khảo sát có sử dụng tháp giải nhiệt hoặc giàn làm mát như là công trình đơn vị đầu tiên của hệ thống xử lý để giảm nhiệt độ của nước thải. Hầu hết các hệ thống xử lý được khảo sát đều không có công đoạn khử trùng trước khi thải ra nguồn tiếp nhận do đó chỉ tiêu coliform của nước thải đầu ra hầu hết đều vượt tiêu chuẩn cho phép.

Tùy thuộc vào vị trí của các nhà máy nằm trong hay ngoài khu công nghiệp và nguồn tiếp nhận nước thải, công nghệ xử lý áp dụng thay đổi để đáp ứng với tiêu chuẩn hay quy chuẩn xả thải. Những doanh nghiệp dệt may (quy mô nhỏ) nằm trong khu công nghiệp (đã xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung), nước thải thường phải được xử lý đạt tiêu chuẩn của KCN trước khi thải vào hệ thống thoát nước của KCN (tiêu chuẩn này thường tương ứng với TCVN 5945: 2005, cột C) công nghệ thường được áp dụng đối với các nhà máy này là hóa lý kết hợp với lắng lọc để giảm thiểu hàm lượng chất hữu cơ, độ màu và chất rắn lơ lửng có trong nước thải, tuy nhiên hầu nước thải sau xử lý hết đều không đạt được tiêu chuẩn của KCN.

máy bơm nước thải

Đối với các nhà máy dệt may (quy mô vừa và lớn ) nằm trong khu công nghiệp (chưa xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung), hay những nhà máy nằm bên ngoài KCN nước thải phải được xử lý đạt tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 5945:2005, loại A hay B hay QCVN 13:2008, cột A hay B tùy thuộc vào nguồn tiếp nhận. Để đạt được tiêu chuẩn/quy chuẩn cột B công nghệ xử lý nước thải dệt nhuộm với kết hợp giữa hoá lý (keo tụ/tạo bông) và hiếu khí là công nghệ tương đối phổ biến đang được áp dụng tại hầu hết tại các nhà máy dệt may.

Công nghệ xử lý nước thải phù hợp đề xuất

Xử lý nước thải dệt nhuộm bao gồm nhiều phương pháp khác nhau, mỗi phương pháp đạt một hiệu quả nhất định đối với một vài chất ô nhiễm tương ứng. Công nghệ xử lý nước thải được áp dụng nhằm loại bỏ các thành phần như nhiệt độ, độ màu, chất rắn lơ lửng (SS), COD, BOD5 và kim loại nặng.

Nước thải dệt nhuộm thường có nhiệt độ cao vì thế trong hệ thống xử lý nước thải dệt nhuộm tháp giải nhỉệt hoặc giàn làm mát được sử dụng như là công trình đơn vị đầu tiên của hệ thống xử lý để giảm nhiệt độ của nước thải trước khi qua các công đoạn tiếp theo của hệ thống xử lý. Đối với nguồn nguyên liệu thô được sử dụng trong quá trình sản xuất là polyester và hỗn hợp cotton/polyester quá trình keo tụ/tạo bông thường được áp dụng trước công đoạn sinh học. Quá trình này được thiết kế để loại bỏ SS, độ màu, một phần chất hữu cơ hoà tan, và kim loại nặng. Quá trình sinh học tiếp theo bao gồm kỵ khí kết hợp hiếu khí hay hiếu khí cho hiệu quả cao đối với xử lý nước thải dệt may. Xử lý sinh học kỵ khí với UASB hay EGSB được áp dụng và quá trình sinh học hiếu khí được áp dụng là bùn hoạt tính lơ lửng, bùn hoạt tính với vật liệu dính bám.

Quá trình sinh học nhằm loại bỏ những thành phần ô nhiễm ừong nước thải dệt may là độ màu, và BOD5. Công đoạn xử lý bậc ba được áp dụng bao gồm: (1) keo tụ/tạo bông và khử trùng; (2) lọc (lọc cát và than hoạt tính) và khử trùng; (3) oxy hoá nâng cao (ozone hay Fenton) và hiệu chỉnh pH về trung tính. Quá trình xử lý bậc 3 được áp dụng để xử lý triệt để các chất ô nhiễm còn lại trong nước thải hay tái sử dụng.

Đối với nguồn nguyên liệu là cotton, công nghệ xử lý ngược lại với nguyên liệu là polyester và hỗn hợp cotton/polyester là quá trình sinh học trước quá trình hoá lý. Công đoạn xử lý bậc ba tương tự như trên với áp dụng quá trình (1) lọc (lọc cát và than hoạt tính) và khử trùng; (2) oxy hoá nâng cao (ozone hay Fenton) và hiệu chỉnh pH về trung tính.

Những doanh nghiệp dệt may (quy mô nhỏ) nằm trong khu công nghiệp (đã xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung), nước thải thường phải được xử lý đạt tiêu chuẩn của KCN trước khi thải vào hệ thống thoát nước của KCN (tiêu chuẩn này thường tương ứng với TCVN 5945: 2005, cột C) quá trình keo tụ/tạo bông kết hợp sinh học hay ngược lại để loại bỏ hàm lượng chất rắn lơ lửng, một phần chất hữu cơ và độ màu của nước thải.

Bùn phát sinh từ quá trình keo tụ/tạo bông và phần bùn dư từ bể hiếu khí được lưu giữ trong bể chứa bùn và bùn được giảm thể tích với áp dụng máy ép bùn hay lọc để tách nước và giao cho công ty có chức năng xử lý.